Tác dụng chữa bệnh của mạch môn dược liệu và lưu ý sử dụng

Mạch môn dược liệu là loại cây thân thảo với phần rễ củ có nhiều lợi ích đối với sức khỏe. Trong Đông y củ mạch môn được dùng để chữa táo bón ho ra máu, ho lâu ngày hoặc có đờm. Vậy củ mạch môn có tác dụng chữa bệnh ra sao và lưu ý khi sử dụng như thế nào sẽ được chia sẻ đầy đủ trong nội dung bài viết sau đây của Máy Đông Y VNK.

Giới thiệu về cây mạch môn 

Cây mạch môn hay còn có tên gọi là cây cỏ lan, cây lan tiêu thuộc họ cây tóc tiên – đây là loại cây có nguồn gốc từ Nhật bản. Hiện nay, mạch môn đang dần phổ biến tại các quốc gia châu Á. Cây mạch môn ngoài việc làm cảnh, còn được sử dụng trong các bài thuốc điều trị một số căn bệnh thông thường.

Công dụng của mạch môn dược liệu

Mạch môn có tính hàn với vị ngọt, đắng giúp an thần, thảo độc, thanh nhiệt và nhuận phế. Chính vì vậy mà loại quả này thường được sử dụng để trị ho đờm, ho ra máu, khô miệng hay táo bón trong Đông y.

Theo nghiên cứu khoa học mạch môn chứa một số hợp chất như: ophiopogon, saponin,  glucose, hay vitamin A,… Các chất này có tác dụng điều trị các bệnh về tim mạch, an thần và khống chế lượng đường trong cơ thể một cách hiệu quả.

Bộ phận sử dụng làm dược liệu của mạch môn 

Củ mạch môn được biến đổi từ phần rễ của cây, với thân tròn và vỏ màu trắng vàng, dẹt 2 đầu đều được sử dụng trong y học. Mạch môn thường được thu hoạch từ khoảng tháng 9 đến tháng 12 hằng năm.

Đặc biệt, với những cây có tuổi đời lớn hơn 2 năm sẽ được sử dụng làm thuốc vì lúc này, mạch môn đã thu đủ dược liệu. Ngay sau khi thu hoạch, cần sơ chế và bảo quản như sau:

• Đầu tiên, cần cắt bỏ đi phần rễ con và rửa sạch đất cát bám vào củ.
• Củ mạch môn nhỏ giữ nguyên, và củ lớn cần bổ đôi.
• Sau đó, bạn cần mang củ đi sấy, hoặc phơi khô hay dùng tươi đều được.
• Bảo quản mạch môn tại nơi thoáng mát, sạch sẽ tuyệt đối tránh nơi ẩm mốc. Đối với những củ bị teo, cứng và đắng thì bạn không nên sử dụng.

Xem thêm >>

• Dạ giao đằng dược liệu và những bài thuốc trị bệnh hiệu quả
• Ngũ vị tử dược liệu – công dụng và những lưu ý sử dụng

Một số bài thuốc sử dụng mạch môn dược liệu

Mạch môn dược liệu được ứng dụng nhiều trong các bài thuốc dân gian chữa bệnh, cụ thể như:

• Mạch môn chữa ho dai dẳng và khó thở: Lấy 16g củ mạch môn, kết hợp với 4g mỗi vị cam thảo, đảng sâm, đại táo, 8g bán hạ cùng gạo nếp sao vàng. Bạn sắc với 600ml nước, cô đọng lại 200ml và chia thành 3 lần để uống trong ngày.
• Chữa chảy máu răng với mạch môn dược liệu: Sắc thuốc mạch môn nguyên chất với nước, sau đó uống theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Trị đổ mồ hôi nhiều, suy tim, hạ huyết áp và mạch nhanh: Lấy 16g mạch môn kết hợp cùng nhân sâm 8g, ngũ vị từ 6g sắc để uống.
• Trị táo bón cần dùng 20g mỗi vị mạch môn và sinh địa và 12g huyền sâm để  sắc uống.
• Chữa ho khan, ho có đờm và đau họng: Cần 5g mạch môn, 12g tang diệp, cùng 4g mỗi vị mè đen, cam thảo, tỳ bà diệp và 3g mỗi vị hạnh nhân cùng a giao sắc uống.

Ngoài ra, bạn còn có thể ngâm 2 lít rượu trắng cùng mạch môn 30g, 1 cặp tắc kè, 15g các loại sơn thù,  đương quy,  cẩu tử,  nhân sâm,  kỷ tích và thỏ ty tử. Sơ chế các nguyên liệu và cho vào bình đổ ngập rượu, sau đó ủ từ 3 tuần đến 1 tháng. Bạn nên dùng ngày 3 lần với lượng vừa đủ để cải thiện sức khỏe.

Lưu ý khi sử dụng mạch môn chữa bệnh

Ngoài việc nắm rõ được công dụng chữa bệnh của củ mạch môn, bạn cần biết những lưu ý khi sử dụng mạch môn làm dược liệu cũng là những thông tin vô cùng quan trọng. Cụ thể như sau:

• Cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa nếu muốn sử dụng các bài thuốc từ mạch môn để điều trị bệnh.
• Không được sử dụng vị thuốc mạch môn dược liệu nếu đang bị tiêu chảy hay tỳ vị hư hàn.
• Tuyệt đối không sử dụng củ mạch môn nếu bị nhiệt phế và vị.
• Khi dùng các bài thuốc từ cây cỏ lan cần kiên trì theo đúng liệu trình đã được các bác sĩ kê đơn. Vì đây là những bài thuốc từ mạch môn nói riêng hoặc Đông y nói chung sẽ thường có tác dụng chậm, nên người bệnh không nên nôn nóng.
• Mạch môn trong Đông y có thể sẽ không phát huy hiệu quả, hoặc xuất hiện tác dụng phụ hay không còn tùy thuộc vào cơ địa người bệnh. Nếu nhận thấy những triệu chứng lạ, cần ngưng dùng thuốc ngay lập tức và báo lại với bác sĩ.

Kết luận

Củ mạch môn dược liệu có nhiều tác dụng chữa bệnh và tốt cho sức khỏe con người. Tuy nhiên, khi sử dụng bất cứ loại dược liệu nói chung và mạch môn nói riêng. Bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ và không nên tự ý sắc thuốc hay kết hợp một cách thiếu khoa học nhé!